6 tygodni: Mozart: Serenata notturna

Zofia Wojniakiewicz skrzypce I principale
Beata Nawrocka skrzypce II principale
Jadwiga Czepielowska skrzypce I
Agnieszka Krawczyk skrzypce II
Jacek Dumanowski Teresa Wydrzyńska altówka
Tomasz Pokrzywiński wiolonczela
Rafał Gorczyński kontrabas
Tomasz Sobaniec kotły

*

Serenata notturna: dźwięki i wonie krążą w wieczornym powietrzu

Dwudziestoletni Mozart mieszka w rodzinnym Salzburgu i snuje plany na przyszłość. Komponuje kolejne symfonie, koncerty, utwory sakralne. W jego dorobku z tego okresu nie brakuje też rozrywkowych serenad.

Utwory tego typu przeznaczone były za czasów młodego kompozytora przede wszystkim do wykonywania w plenerze, na placach, ulicach, przed publicznością. A wywodziły się z tradycji muzykowania pod oknami ukochanej, celem wyrażenia żywionych do niej uczuć. Potem ewoluowały. W okresie klasycyzmu pisano je i wykonywano już nie tylko dla wybranek serca, ale także dla innych, konkretnych osób: mocodawców, znajomych, świętujących imieniny. Coraz częściej także po prostu dla rozrywki, by umilały wieczory spędzane w plenerze.

Salzburg z czasów młodego Mozarta rozbrzmiewał muzyką. W ciepłe letnie wieczory zewsząd słychać było zespoły koncertujące na świeżym powietrzu. Grających otaczał podekscytowany tłum słuchaczy zażywających przyjemności życia przy dźwiękach muzyki.   

Serenata notturna (K. 239), z pierwszej połowy 1776 roku, to dzieło czarujące, pogodne, tryskające radością. Utwór składa się z trzech części: pierwsza to Marcia. Maestoso, dziarski marsz, druga – Menuetto. Trio ze środkowym smyczkowym menuetem i okalającymi je dwiema rustykalnymi częściami oraz zamykające całość pełne wdzięku Rondo. Allegretto.

Utwór skrzy się dowcipem, jest lekki i melodyjny. Wątki bukoliczne przeplatają się w nim z bardziej dystyngowanymi. Mozart nie stroni od muzycznych żartów, co zawsze miał w zwyczaju.  Pisząc Serenatę ma dwadzieścia lat i dojrzewa do decyzji, by opuścić Salzburg i robić międzynarodową karierę. Wkrótce wyjedzie z matką do Monachium, Augsburga i Mannheim, gdzie będzie szukał pracy. Mocodawcy, z którymi się spotka dobrze go znają, bo przecież na ich dworach już występował, dając się poznać jako cudowne dziecko. Ale żaden z nich posady dla niego nie ma. Mozart musi odejść z niczym.

Podczas pobytu w Mannheim zakocha się wkrótce w Aloysii Weber, co przysporzy mu, paradoksalnie, kolejnych zmartwień. Miłość przychodzi nie w porę. Uczucie młodego Mozarta wzbudza gniew ojca, który żąda od syna, by odłożył na bok romanse i zadbał przede wszystkim o swoją karierę. Z podróży Mozart nie przywozi zatem nic oprócz długów. Musi wkrótce ponownie opuścić Salzburg, by kontynuować poszukiwaniu posady. Tym razem jako cel obiera Paryż, dokąd wyjeżdża w 1778 roku.

A tymczasem, zamknijmy oczy i przenieśmy się do Salzburga, gdzie dźwięki i wonie unoszą się w letnim powietrzu!

—