moment musical / Mozart na cztery ręce

Wolfgang Amadeus Mozart:

Sonata na cztery ręce B-dur KV 358
Fantazja f-moll KV 594
Sonata na cztery ręce C-dur KV19d
Fuga g-moll KV 401 (375e)
Sonata na cztery ręce D-dur KV 381

Sungyun Cho & Marcin Świątkiewicz klawesyn

*

Dwoje muzyków grających na jednym instrumencie… To nieczęsty widok! Niewiele jest bowiem instrumentów, które stwarzają pole do takiej współpracy. Możliwa jest ona jednak zawsze wtedy, gdy mamy do czynienia z klawiaturą, niezależnie od tego, jaką ma ona długość. Czy to organy, szpinet, klawikord, klawesyn czy fortepian, wszystkie te instrumenty umożliwiają dwóm osobą wspólną grę.

Kompozytorzy korzystali z tej właściwości instrumentów klawiszowych tworząc z początku przede wszystkim transkrypcje utworów przeznaczonych na większe składy do wykonania w bardziej kameralnych okolicznościach. Ale powstawały także utwory komponowane specjalnie z myślą o mającej je wykonywać dwójce muzyków, pisane czy to na klawesyn, czy na fortepian albo organy.

*

Mozart komponował Sonaty B-dur KV 358, C-dur KV19d i  D-dur KV 381 specjalnie z myślą o swoich wspólnych występach z siostrą Nannerl. Sonaty B-dur i D-dur powstały w latach 1772–1774 w Salzburgu, napisane przez dobiegającego 18 lat Mozarta na występy w Paryżu i Wiedniu. Natomiast Sonata C-dur to dzieło wcześniejsze – skomponowane prawdopodobnie w 1765 r. podczas tournée rodziny Mozartów w Londynie. Co do jego autorstwa nie ma pewności. Najprawdopodobniej napisał je dziewięcioletni wówczas Wolfgang, mogło jednak równie dobrze wyjść spod pióra Nannerl albo ojca kompozytora Leopolda. Rodzeństwo zagrało kompozycję wspólnie, ogłoszono przy tym, że „dwoje dzieci będzie grać razem na tym samym klawesynie z chusteczką zasłaniającą klawisze”…

*

Bardzo ciekawa historia jest związana z Fantazją f-moll KV 594. Utwór został zamówiony u Mozarta do odtwarzania przez mechanizm – zegar organowy, który umieszczony był w sali upamiętniającej naczelnego dowódcę armii austriackiej Ernsta Gideona von Laudona. W tym oryginalnym mauzoleum tego słynnego wojskowego znajdowała się szklana trumna, przez którą można było zobaczyć jego woskową figurę. A gdy stojący obok organowy zegar wybijał równą godzinę, rozlegał się jednocześnie grany na nim utwór. Wśród odtwarzanych przez zegar kompozycji znalazła się również i Fantazja Mozarta… Równie ciekawym utworem jest Fuga g-moll KV 401 (375e) powstała na początku lat 80. XVIII w. Mozart pisał utwory wymagające znajomości zasad kontrapunktu od najwcześniejszych lat. Tworzył zarówno transkrypcje istniejących już fug, jak i własne utwory. Niektóre z nich to kompozycje bardzo złożone, dowodzące tego, że w badaniu kontrapunktu Mozart poprzeczkę stawiał sobie wysoko…

Dorota Relidzyńska

–

Koncert z cyklu:

Capella Cracoviensis w Teatrze im. Juliusza Słowackiego

–

Czas trwania koncertu: 60′

–