K6T Bach: Lutherische Messe | Arte dei Suonatori

Matthias Weckmann: Wenn der Herr die Gefangenen zu Zion
Carl Philipp Emanuel Bach: Die mit Tränen Säen
Johann Sebastian Bach: Msza g-moll BWV 235

ARTE DEI SUONATORI
CAPELLA CRACOVIENSIS

Aureliusz Goliński Ewa Golińska skrzypce
Piotr Chrupek Seojin Kim altówka
Monika Hartmann wiolonczela
Anna Bator kontrabas
Marta Bławat Katarzyna Czubek obój
Agnieszka Siemiankowska fagot

Jolanta Kowalska-Pawlikowska Antonina Ruda sopran
Matylda Staśto-Kotuła Ilona Szczepańska alt
Piotr Windak Szczepan Kosior tenor
Marek Opaska Przemysław Józef Bałka bas

Marcin Świątkiewicz klawesyn / dyrygent

bilety dostępne online oraz w punktach sprzedaży Eventim

Johann Sebastian Bach musiał zdawać sobie sprawę, że komponuje zbyt dużo dobrej muzyki, by mogła się ona marnować. Smutne dla twórcy realia wyglądały tak, że np. kantata — często skończone arcydzieło — była prezentowana publicznie wyłącznie jeden raz. Niekiedy wznawiano ją po kilku latach, co nie zmienia faktu, że wielka część kompozytorskiej produkcji Bacha i innych kompozytorów epoki miała charakter jednorazowy. Nie upowszechniano ich też drukiem. Z olbrzymiego dorobku Bacha jedynie kilkanaście utworów opublikowano za jego życia. Znalazła się wśród nich jedna jedyna wczesna kantata (Gott ist mein König BWV 71). Żadnej pasji, żadnego oratorium, żadnej mszy, żadnej ze słynnych dzisiaj lipskich kantat. Oczywiście krążyły też odpisy, ale znacznie częściej utworów instrumentalnych, niż dużych form wokalno-orkiestrowych. W ten sposób, niezależnie od jakości dzieła, po pierwszym wykonaniu wędrowało ono z półkę, z której nieprędko, jeśli w ogóle, miało być zdjęte. Dlatego na dużą skalę uprawiano recykling dawniejszych kompozycji. Była to dla nich jedna z nielicznych szans, by znaleźć nowych odbiorców czy dać się usłyszeć ponownie. Tą techniką — nazywaną w „parodią”, choć nie ma ona nic wspólnego z parodią w sensie potocznym — Bach posłużył się, komponując swoje cztery msze nazywane krótkimi (brevis), bądź luterańskimi. Druga nazwa jest bardziej trafna, składają się bowiem z dwóch części, Kyrie i Gloria, które w czasach lipskiego kantora były na luterańskim nabożeństwie śpiewane tradycyjnie w oryginalnych językach, a więc po grecku i po łacinie. Nie są one natomiast wcale krótkie (tak jak prawdziwe missae brevis Mozarta), przeciwnie, raczej dość rozbudowane. W mszy g-moll Bach wykorzystał materiał z trzech kantat: aż cztery z sześciu części zaczerpnął z BWV 187, jedną z BWV 72, ale przede wszystkim otwierające Kyrie przyoblekł w muzykę jednego z najbardziej dramatycznych i przejmujących chórów kantatowych, jakie kiedykolwiek stworzył: Herr, deine Augen sehen nach dem Glauben BWV 102. Bach, rzecz jasna, nie kopiował mechanicznie kolejnych gotowych fragmentów, ale subtelnie zmieniał je i dostosowywał, by z dawnej materii skroić nowe dzieło stanowiące odrębną samodzielną skończoną całość.

— Krzysztof Dix