Bach & Co. / Marcin Świątkiewicz

koncert w ramach cyklu Muzyczne Mosty

W 1754 roku, w cztery lata po śmierci Johanna Sebastiana Bacha, w lipskim czasopiśmie „Musikalische Bibliothek” ukazał się nekrolog Johanna Sebastiana Bacha sporządzony przez jego syna, Carla Philippa Emanuela Bacha oraz ucznia, Johanna Friedricha Agricolę. To pierwsza biografia Bacha i jeden z najcenniejszych dotyczących go dokumentów, bo zawierający informacje z pierwszej ręki — spisane przez ludzi, którzy go znali. W pierwszych akapitach nekrologu mowa jest o rodzinie kompozytora. „Pośród szeregu członków familii Bachów celujących w muzyce praktycznej, jako też budowie nowych muzycznych instrumentów” pięciu, według autorów, zasługuje na baczniejszą uwagę. Wśród nich wymieniony jest Johann Bernhard Bach, „muzyk nadworny i organista w Eisenach, który w 1749 roku odszedł do wieczności” i zasłynął przede wszystkim tym, że „skomponował wiele pięknych uwertur ułożonych w guście Telemanna”. Poza czterema takimi właśnie uwerturami, czyli orkiestrowymi suitami, zachowało się po nim do naszych czasów ledwie kilka tańców na klawesyn i parę preludiów chorałowych.

Chociaż był od swojego kuzyna, Johanna Sebastiana, starszy o całe 9 lat, to właśnie on bardziej skrupulatnie podążał za modą i nowinkami. W jego muzyce jest już wiele tej lekkości zwiastującej wdzięczny, melodyjny i wytworny styl galant, który tak bujnie rozkwitł w twórczości kompozytorów młodszych pokoleń, takich jak pochodzący ze Świdnicy Johann Gottlieb Janitsch, czy wielki muzyczny kosmopolita Johann Christian Fischer. Uwertury orkiestrowe ukazują nam Johanna Bernharda jako kompozytora wybitnego, jednego z absolutnie największych w całej epoce. Uczylibyśmy się może o nim i grali go powszechnie, gdyby tylko więcej dzieł z jego spuścizny ocalało. Ta skromna próbka, którą dysponujemy, pozwala nam jednak powtórzyć za Philippem Spittą, że w jego uwerturach jest tyle siły i żaru, co u największych współczesnych mu kompozytorów operowych, a polotem i różnorodnością środków nawet ich przewyższa — w tej dziedzinie jedynym konkurentem, ponad którego geniusz trudno było mu się wznieść, był jego własny krewny z Lipska.

— Krzysztof Dix